NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
مُحَمَّدُ
بْنُ
الْمِنْهَالِ
حَدَّثَنَا
يَزِيدُ بْنُ
زُرَيْعٍ
حَدَّثَنَا
حَبِيبٌ
الْمُعَلِّمُ
عَنْ عَمْرِو
بْنِ
شُعَيْبٍ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ جَدِّهِ
أَنَّ رَجُلًا
أَتَى
النَّبِيَّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَقَالَ يَا
رَسُولَ
اللَّهِ إِنَّ
لِي مَالًا
وَوَلَدًا
وَإِنَّ
وَالِدِي
يَحْتَاجُ
مَالِي قَالَ
أَنْتَ
وَمَالُكَ
لِوَالِدِكَ
إِنَّ
أَوْلَادَكُمْ
مِنْ
أَطْيَبِ
كَسْبِكُمْ
فَكُلُوا
مِنْ كَسْبِ
أَوْلَادِكُمْ
Amr b. Şu'ayb'ın, babası
kanalıyla dedesinden rivayet ettiğine göre; bir adam Hz. Nebi (s.a.v.)'e gelip:
Ya Rasûlallah, benim malım var, çocuğum var, fakat babam malımı bitirecek,
dedi.
Rasûlullah (Sallallahu
aleyhi ve Sellem) da: "Sen ve malın babana aitsiniz. Şüphesiz çocuklarınız,
kazancınızın en temizlerindendir. Çocuklarınızın kazancından yiyiniz"
buyurdu.
Diğer tahric: îbn Mace,
ticârât (2292)
AÇIKLAMA:
Metindeki, "Babam
malımı bitirecek" cümlesindeki kelimesi; "malın tamamını almak,
tüketmek, kökünü kazımak" manalarına gelir. Bu kelime bazı nüshalarda
"muhtaçtır" şeklindedir. Buna göre cümle, "Babam malıma ihtiyaç
duyuyor" şeklinde olur. Bu kelime "ihtiyaç duyuyor" şeklinde
kabul edilirse hadisin manası izaha ihtiyaç duymayacak kadar açıktır. Fakat
"bitirecek, tüketecek" şeklinde olduğu takdirde kelimenin te'vili
gerekecektir. Bu kelimenin izahı sadedinde Hattâbî şöyle demektedir:
"Hz. Nebi
(s.a.v.)'e sofu soran zâtın; babasının, malını tüketeceği tarzındaki
sözlerinden maksadı, babasına vereceği nafaka sebebiyle malının tükenmesidir. Yani,
babasına vereceği nafakaya, malının fazlası ve geliri kâfi gelmemekte, aslına
da tecavüz etmektedir. Ama Rasûlullah (s.a.v.), adamın mazeretini kabul
etmemiş, babasının nafakasını vermeme konusunda ruhsat vermemiştir. Aksine,
sen ve malın babana aitsiniz, buyurmuştur. Bu sözün manası şudur: Eğer malın
kâfi geliyorsa, baban senin malından ihtiyacı kadarını alır. Ama senin malın
yoksa veya kâfi gelmiyorsa o zaman çalışacaksın ve babanın nafakasını
vereceksin."
Bu hadisin İbn
Mâce'deki bir rivayeti, Câbir (r.a)'den nakledilmiştir.